alle hoeken van een eeuw Belgische kunst / vervolg

uitgezocht. door Tom Barman

Kunsthal kaDe, Amersfoort

Michiel Van den Abaele

Guy Mees

/

Walter Swennen

 

//

Nadia Naveau

N.B.

Zie ook de vorige post over deze tentoonstelling.

 

 

• Drenkelingen kerkhof Vredenhof

Schiermonnikoog

Belgenmonument

Amersfoort

Op maandag 4 augustus 2014 is het precies 100 jaar geleden dat het Duitse leger Beldie binnenviel. Zo raakte ook België betrokken bij de ‘Groote Oorlog’.

Bloemenzee ter nagedachtenis slachtoffers MH17 op Schiphol

Gisteravond heb ik een bezoek gebracht aan het bloemenmonument op Schiphol.

Hollandse Waterlinie

Oud Amelisweerd , Utrecht

Helaas is Fort Rhijnauwen niet zonder begeleiding te bezoeken.

Canadese army bulldozer achtergelaten in Delfzijl

na de bevrijding

Te zien in Museum Canadian Allied Forces, Groningen

Na de oorlog was de bulldozer in gebruik door boer Ritsema, die heeft het later verkocht aan het museum.

N.B.

Zie ook een eerdere post over De slag om Pocket Delfzijl

Jodensterren op de rol

De Tweede Wereldoorlog in 100 voorwerpen, Kunsthal Rotterdam

Uit de collectie van het Joods Historisch Museum

Lap jodensterren van goedkoop katoen, gemaakt in de voormalig joodse textielfabriek De Nijverheid in Enschede.

h 60 cm x b 137 cm
1942

Vanaf 3 mei 1942 moeten alle joden van zes jaar en ouder zichtbaar op hun kleding aan de linkerzijde een zogenaamde jodenster dragen. Het is de zoveelste maatregel om joden te isoleren en uit te sluiten uit de Nederlandse samenleving. De zespuntige ster heeft de vorm van een davidsster, met daarop in zwarte letters het woord “jood”.

Koude oorlog in Delfzijl

Na de bevrijding

Gisteravond,
, in de TV/serie Na de3e bevrijdinbg, over de koude oorlog.
In Dlfzijl zijn nog diverse herrinnringen aan de kouide oorlog.
In het verleden heb ik gepubliceerd over koude orlog bunkers.

Atoombuner onder Eemsmondgebouw, zie ook eerdere post.

Bunkercomplex bij Uitwwierde, zie ook eerdere post.

Hier wil je niet komen. Het is het voorportaal van de hel.

SS / vlag, /Hoofdkwartier Scholtenhuis, Grote Markt Groningen.

De Tweede Wereldoorlog in 100 voorwerpen, Kunsthal Rotterdam

Uit de collectie van het Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen

Zwarte vlag met witte runentekens, symbool van de naziterreur in het Groningse Scholtenhuis.

h 220 cm x b 160 cm
1940-1945

Tijdens de bezetting wappert deze SS-vlag boven op het Scholtenhuis aan de Grote Markt in Groningen, waar de Sicherheitsdienst (SD) is gevestigd, een beruchte Duitse inlichtingendienst, onderdeel van de SS.

Uit de collectie van Stichting Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen

Continental W-typemachine met speciale toets voor het SS-teken. Gebruikt door de Sicherheitsdienst (SD) in Groningen.

h 25 cm x b 39 cm
1940-1945

De bezetter legt het land niet alleen zijn wil op met soldaten, maar ook met zijn ambtelijke apparaat. Een typemachine kan net zo dodelijk zijn als een kogel. Deze typemachine staat tot eind 1944 in het Scholtenhuis op de Grote Markt in Groningen. Hierop zijn vele arrestatiebevelen opgesteld, ‘bekentenissen’ na wrede verhoren uitgewerkt en documenten voor de jodenvervolging getypt.

‘Het echte martelen gebeurde in Groningen’

Interview Franz Lenselinkin NRC, 24 september 2013

Foto bij artikel: Historicus Franz Lenselink voor het voormalige SD-hoofdkwartier in Delfzijl (oto Kees van de Veen)

Hij is getuige in het proces tegen oorlogsmisdadiger Bruins. Historicus Lenselink kent de oorlogsgeschiedenis van Delfzijl als geen ander.
Door onze redacteur Bart Funnekotter (pagina 8)

HAGEN. Daar sta je dan. Franz Lenselink werkt bij de brandweer in Delfzijl. Hij adviseert en controleert bedrijven op het gebied van brandveiligheid. Maar afgelopen donderdag hield hij zich met een heel ander soort heikele materie bezig: de geschiedenis van die Groningse stad tijdens de Tweede Wereldoorlog. Lenselink was door de rechtbank in Hagen opgeroepen als getuige-deskundige in het proces tegen de van moord verdachte SS’er Siert Bruins (92).
In zijn vrije tijd onderzoekt Lenselink (49), die geschiedenis heeft gestudeerd, sinds de jaren tachtig het oorlogsverleden van Delfzijl. Hij publiceert er met enige regelmaat over. Donderdag gaf hij, in vloeiend Duits, een drie uur durend college.
De rechters, de officier van justitie en de advocaten schreven driftig mee en bevroegen hem over de kleinste details. Ze waren vooral benieuwd of de aard van de Duitse terreur in de omgeving van Delfzijl zo was dat de gevangengenomen verzetsman Aldert Dijkema kon verwachten dat hij zou worden neergeschoten. Zo niet, dan was hij ‘argeloos’, en dat is in Duitsland een voorwaarde om een dader na zoveel jaar voor moord te kunnen veroordelen.
Zenuwachtig was Lenselink niet, vertelt hij in een café naast het Landgericht in Hagen. „Ik ben historicus: ik presenteer de feiten zoals ik die in bronnen heb aangetroffen. Het is aan de rechtbank om uiteindelijk de conclusies te trekken.”
Toch is het niet niks: getuigen in wat waarschijnlijk het laatste proces tegen een Nederlandse oorlogsmisdadiger uit de Tweede Wereldoorlog is.
„Sommige mensen hebben me gevraagd of ik trots was dat ik dit mocht doen. Maar zo ervaar ik het niet. Het is eerder een gevoel van verbazing. Je verwacht natuurlijk niet dat je met je hobby, de lokale geschiedschrijving, ooit op zo’n podium terechtkomt.
„Ik besef dat wat ik zeg grote gevolgen kan hebben, maar ik vertel gewoon wat ik weet. Ik heb begrip voor de familie van het slachtoffer, die Bruins graag veroordeeld wil zien, maar mij maakt het niet uit wat de uitspraak wordt. Als niet bewezen kan worden dat Bruins de moord heeft gepleegd, so be it.”
Zijn er zaken rondom het proces waar u als historicus vraagtekens bij zet?
„De media noemen Bruins het ‘Beest van Appingedam’, maar het is zeer onwaarschijnlijk dat hij die bijnaam al tijdens de oorlog had. Ik denk dat die later is verzonnen.”
Hoe komt u aan uw informatie over de oorlogsgeschiedenis van Delfzijl?
„Naast de gebruikelijk archiefbronnen heb ik ook leden van het plaatselijke verzet en Duitse en Canadese militairen geïnterviewd. Daardoor heb ik een goed, afgewogen beeld van wat er in de stad en de omgeving is gebeurd.
„Delfzijl was voor de Duitsers een belangrijke plaats, vanwege de haven. Vanuit Delfzijl vertrokken veel schepen richting het neutrale Zweden. Dat maakte de haven een interessant gebied voor spionageactiviteiten. De Duitse politiediensten waren daar dus heel actief, ook het onderdeel waar Siert Bruins in 1943 bijkwam.”
Hoe stond de SD in Delfzijl bekend?
„Er werd daar wel gebruld en geslagen, maar het echte martelen gebeurde in Groningen. De opdrachten om verzetsmensen zonder vorm van proces neer te schieten, zoals gebeurde met Aldert Dijkema, kwamen ook uit Groningen.”
Hoe denkt u dat het proces afloopt?
„Geen idee. Ik ben heel benieuwd welke conclusie de rechtbank trekt, en hoe ze het gaan motiveren. Het zal niet meevallen tot een oordeel te komen met de informatie die ze hebben.”